Khách thể của tội phạm là 01 trong 04 yếu tố cơ bản cấu thành tội phạm. Việc xác định đúng khách thể của tội phạm có ý nghĩa rất lớn và là mấu chốt để định tội danh. Vậy thì khái niệm khách thể là gì?
Khái niệm:
Khách thể của tội phạm là những mối quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ bị tội phạm xâm hại. Theo hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam những quan hệ đó là: quan hệ về độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, chế độ chính trị, nền văn hoá, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, quyền con người các quyền, lợi ích hợp pháp khác của công dân. . . những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa.Tuy nhiên, không phải mọi hành vi gây thiệt hại đến các quan hệ đó đều là hành vi phạm tội. Nội dung của hành vi gây thiệt hại phải đến mức “nguy hiểm đáng kể” mới bị coi là tội phạm.
Phân loại khách thể của tội phạm:
gồm 3 loại: khách thể chung, khách thể loại và khách thể trực tiếp.
- Khách thể chung:
+ Là tổng thể các quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ bị các tội phạm xâm hại. Bất kỳ một hành vi phạm tội nào cũng xâm phạm đến khách thể chung của tội phạm.
+ Các khách thể chung: Độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh trật tự, an toàn xã hội, các quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tự do, sở hữu, các quyền và lợi ích hợp pháp khác của công dân và những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật XHCN.
- Khách thể loại:
+ Là nhóm các quan hệ xã hội có cùng tính chất, liên hệ qua lại với nhau, được một nhóm các quy phạm pháp luật hình sự bảo vệ và bị một nhóm các tội phạm xâm hại.
+ Là cơ sở để phân loại các tội phạm trong phần các tội phạm của luật hình sự thành các chương.
Ví dụ:
Nhóm các tội xâm hại tính mạng, danh dự nhân phẩm của con người được quy định trong chương XII BLHS năm 1999.
- Khách thể trực tiếp:
+ Là quan hệ xã hội cụ thể được một quy phạm BLHS bảo vệ bị một loại tội phạm trực tiếp xâm hại.
+ Là căn cứ để quy định các lạo tội phạm vào các chương, mục nhất định của BLHS.
Ví dụ: BLHS có tội danh “phá hủy các công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia” đối với tội phạm xâm phạm các quan hệ xã hội về an ninh quốc gia.