Công khai tài chính là một yêu cầu của Nhà nước đối với các doanh nghiệp trong đó có công ty cổ phân. Sở dĩ pháp luật quy định như vậy là để nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho Nhà nước, các tổ chức, cá nhân nói chung và các cổ đông nhỏ trong công ty cổ phần nói riêng.
Khi tham gia góp vốn vào công ty cổ phần thì các thành viên ai cũng mong muốn là tìm kiếm lợi nhuận.
Để có thể hạch toán được lợi nhuận chia cho các cổ đông thì công ty cổ phần phải xác định được cổ tức. Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác từ nguồn lợi nhuận còn lại của công ty cổ phần sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài chính.
Theo quy định tại Điều 132, Luật Doanh nghiệp năm 2014 thì cổ tức của công ty cổ phần sẽ được chia như sau:
- “1. Cổ tức trả cho cổ phần ưu đãi được thực hiện theo các điều kiện áp dụng riêng cho mỗi loại cổ phần ưu đãi.
- Cổ tức trả cho cổ phần phổ thông được xác định căn cứ vào số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại của công ty. Công ty cổ phần chỉ được trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi có đủ các điều kiện sau đây:
- a) Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật;
- b) Đã trích lập các quỹ công ty và bù đắp đủ lỗ trước đó theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty;
- c) Ngay sau khi trả hết số cổ tức đã định, công ty vẫn bảo đảm thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác đến hạn. ”
Theo đó, để được chia cổ tức thì công ty cổ phần phải có lợi nhuận ròng, sau khi thực hiện xong các nghĩa vụ về tài chính. Bất kì một doanh nghiệp nào để có thể được chia các khoản lợi nhuận thì doanh nghiệp phải làm ăn có lãi tức là tổng doanh thu phải lớn hơn tổng chi phí và có tính đến các nghĩa vụ tài chính khác. Như vậy, nếu cổ đông muốn biết liệu mình có được chia cổ tức hay không, nếu chia thì được bao nhiêu nó phụ thuộc cốt lõi vào báo cáo tài chính của công ty. Do đó, việc công khai tài chính sẽ đảm bảo cho các cổ đông nói chung và cổ đông nhỏ nói riêng có thể biết và bảo vệ được quyền được chia cổ tức của mình.