Câu hỏi
Kính gửi Luật sư, tôi có một tình huống mong được Luật sư giải đáp thắc mắc như sau. Tôi đang là giảng viên đại học một trường ở địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Năm ngoái, tôi có về quê chơi và gặp gỡ những người bạn thời cấp 3. Trong số đó có anh X, là một người đam mê kinh doanh. Lúc ấy tình hình kinh doanh của anh ấy diễn ra thuận lợi. Anh X đang muốn mở rộng mô hình kinh doanh bằng cách mở công ty. Tôi đã được anh X nhờ đứng tên công ty hộ, góp vốn khống, và được hứa sẽ trả 10 triệu đồng/tháng mà không cần làm gì. Lúc đầu, tôi đã quyết liệt từ chối vì không tin tưởng cũng như không biết kinh doanh. Nhưng sau đó, nghe lời thuyết phục, tôi đã đồng ý đứng tên công ty hộ anh X. Thời gian gần đây, tôi có phát hiện ra anh X ký nhiều hợp đồng không đúng lĩnh vực kinh doanh của công ty. Tôi cảm thấy lo lắng vì sợ vi phạm pháp luật. Vậy Luật sư xin hãy tư vấn cho tôi, trong trường hợp công ty vi phạm, tôi có phải chịu trách nhiệm gì không. Tôi có nên đứng tên công ty hộ người khác nữa không?
Trả lời
Công ty ANS LAW rất vinh dự khi nhận được câu hỏi và sự tin tưởng của bạn. Về trường hợp này, Luật sư của công ty chúng tôi đã nghiên cứu và đưa ra câu trả lời như sau:
Trường hợp của bạn, công ty được thành lập có người đại diện theo pháp luật nhưng không hoạt động đúng thực tế (đứng tên công ty hộ người khác). Theo điều 24 Nghị định 50/2016/NĐ-CP quy định về vi phạm trong kê khai hồ sơ đăng ký doanh nghiệp thì trường hợp của bạn có thể bị phạt từ 10-15 triệu đồng, cụ thể:
“1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi kê khai không trung thực, không chính xác nội dung hồ sơ đăng ký doanh nghiệp.
- Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc đăng ký thay đổi và thông báo lại các thông tin doanh nghiệp đã kê khai không trung thực, không chính xác.”
Do đó bạn có thể sẽ bị phạt và công ty của anh X thay đổi thông tin trung thực, phù hợp với thực tế. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ không còn là người đại diện theo pháp luật của công ty nữa.
Trong trường hợp nếu bạn là giảng viên của trường đại học công lập, bạn sẽ bị phạt thêm. Pháp luật doanh nghiệp đã quy định cụ thể về đối tượng không được phép thành lập doanh nghiệp. Viên chức là đối tượng không được thành lập doanh nghiệp. Điều đó có nghĩa nếu như bạn góp vốn vào công ty, đồng nghĩa với việc bạn thành lập công ty. Bạn sẽ tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp trực tiếp trên giấy tờ. Tại Điều 29 Nghị định 50/2016/NĐ-CP quy định về mức phạt như sau:
“1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
- a) Đăng ký thành lập doanh nghiệp mà theo quy định của pháp luật không có quyền thành lập doanh nghiệp;
- b) Không có quyền góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp nhưng vẫn thực hiện.
- Biện pháp khắc phục hậu quả:
- a) Buộc đăng ký thay đổi thành viên hoặc cổ đông đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do tổ chức là chủ sở hữu, công ty cổ phần và công ty hợp danh đối với hành vi vi phạm quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều này.
- b) Buộc thay đổi thành viên đối với tổ chức, cá nhân góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp theo quy định đối với hành vi vi phạm tại Điểm b Khoản 1 Điều này.”
Bạn đứng tên hộ công ty và là người đại diện theo pháp luật. Pháp luật doanh nghiệp chỉ cho phép người đại diện theo pháp luật làm một số công việc nhất định. Nếu như công ty có hành vi vi phạm pháp luật như trốn thuế, kinh doanh trái phép,… thì sẽ phải chịu hậu quả. Người đại diện theo pháp luật (trên giấy tờ là bạn) sẽ là người chịu trách nhiệm này. Bạn có thể sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ như nộp phạt hành chính, giải trình trước tòa án hoặc nặng hơn là chịu trách nhiệm hình sự. Bạn cũng có thể sẽ phải chịu trách nhiệm đối với công ty. Bởi vì bạn có nghĩa vụ quản lý, điều hành các hoạt động kinh doanh hằng ngày của công ty. Nên bạn có nghĩa vụ biết những hoạt động vi phạm pháp luật của công ty. Trong trường hợp công ty bạn đứng tên có nhiều thành viên hoặc cổ đông, bạn có thể bị khởi kiện. Các chủ sở hữu có thể kiện và yêu cầu bạn bồi thường cho công ty theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Việc bạn chỉ đứng tên mà không biết hoặc không quan tâm sẽ không phải là lý do để miễn trách nhiệm cho bạn.
Việc đứng tên công ty hộ người khác tiềm ẩn nhiều rủi ro về pháp lý rất phức tạp. Do vậy, trong trường hợp này bạn nên rút tên khỏi công ty để tránh phát sinh trách nhiệm và nghĩa vụ về sau. Điều này có thể ảnh hưởng tới tình bạn giữa hai bạn nhưng sẽ tránh được những hậu quả không phải do bạn gây nên sau này.