Trong một số trường hợp nhất định, dù bạn có “phạm luật” nhưng không bị tuỷ cứu trách nghiệm hình sự, đó là các trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự sau đây:
“Phạm tội” trong sự kiện bất ngờ
Trong trường hợp không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước hậu quả của hành vi phạm tội gây nguy hại cho xã hội thì được coi là sự kiện bất ngờ.
Căn cứ pháp lý: Điều 20 Bộ luật Hình sự 2015
Người “phạm tội” không có năng lực trách nhiệm hình sự
Không có năng lực trách nhiệm hình sự khi:
– Đang mắc bệnh tâm thần
– Đang mắc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi
Như vậy, nếu là một trong số các trường hợp trên thì sẽ được miễn trách nhiệm hình sự.
Căn cứ pháp lý: Điều 21 Bộ luật Hình sự 2015
Phòng vệ chính đáng
Vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.
Chống trả một cách cần thiết là khi gặp hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên, chúng ta chỉ thực hiện hành vi chống trả để ngăn cản, phòng ngừa, ở mức độ phù hợp với tính chất, độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm phạm.
Căn cứ pháp lý: Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015
Tình thế cấp thiết
Khi gặp một tình huống có thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức hoặc Nhà nước mà nếu không chọn gây ra một thiệt hại nhỏ hơn thì sẽ không tránh được là tình thế cấp thiết.
Căn cứ pháp lý:Điều 23 Bộ luật Hình sự 2015
Khi bắt giữ người phạm tội
Trong khi bắt giữ người phạm tội, vì hành vi cũng như thủ đoạn của người phạm tội vượt quá khả năng bắt giữ của người thực hiện nhiệm vụ, không còn cách nào khác buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Căn cứ pháp lý: Điều 24 Bộ luật Hình sự 2015
Rủi ro không mong muốn khi nghiên cứu, thử nghiệm
Pháp luật quy định rằng khi thực hiện nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới măc dù người thực hiện đã tuân thủ đúng quy trình, kỹ thuật, áp dụng đầy đủ biện pháp phòng ngừa mà công việc yêu cầu mà vẫn xảy ra tai nạn thì người đó không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Căn cứ pháp lý: Điều 25 Bộ luật Hình sự 2015
Thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên
Khi đang thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc cấp trên (nhiệm vụ quốc phòng, an ninh) nếu đã thực hiện đầy đủ quy trình báo cáo nhưng vẫn buộc phải chấp hành mệnh lệnh đó, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Mà người ra mệnh lệnh mới phải chịu trách nhiệm hình sự.
Căn cứ pháp lý: Điều 26 Bộ luật Hình sự 2015