Quyền ưu tiên mua cổ phần khi công ty phát hành cổ phần mới là gì ? Những ai được quyền ưu tiên mua cổ phần khi mà công ty phát hành cổ phần mới ra thị trường ?
Quyền phát hành cổ phần mới
Đối với CTCP, LDN 2014 quy định, khi CTCP muốn huy động thêm nguồn vốn hoặc tăng vốn điều lệ thì CTCP có quyền phát hành thêm cổ phần mới. Và khi đó, tất cả các cổ đông hiện hữu có quyền mua thêm những cổ phần mới phát hành đó, theo một tỷ lệ tương ứng với tỷ lệ sở hữu cổ phần của mình trong công ty. Khoản 5 Điều 113 LDN 2014 quy định: “Mỗi cổ phần của cùng một loại đều tạo cho người sở hữu nó các quyền, nghĩa vụ và lợi ích ngang nhau”.
Khi phát hành thêm cổ phần mới, các công ty thường dành một tỷ lệ cổ phần nhất định để bán cho các cổ đông hiện có của công ty với giá ưu đãi.
Trên thực tế, trong nhiều trường hợp, các cổ đông lớn, người quản lý công ty thường sử dụng việc phát hành thêm cổ phần mới, để thực hiện ý đồ tăng tỉ lệ sở hữu của mình trong công ty nhằm thâu tóm công ty và nhằm lấy đi một phần tài sản chung của tất cả cổ đông trong công ty.
Trong đó, đối tượng chính chịu thiệt thòi hơn là các cổ đông nhỏ vì chỉ có một số cổ đông lớn có quyền tham gia vào hội đồng quản trị, số cổ đông nhỏ gấp nhiều lần so với số cổ đông lớn nhưng lại không được trực tiếp tham gia quản lí công ty. Do vậy, sẽ khó nắm bắt được thực trạng và tình hình tài chính công ti mình bỏ vốn đầu tư.
Khi công ty phát hành thêm cổ phần mới thì không phải cổ đông nhỏ nào cũng có thông tin rõ ràng về việc phát hành này.
Mặt khác, quyền được nắm bắt những thông tin về công ty một cách đầy đủ là cơ sở để cổ đông thực hiện các quyền cơ bản khác như quyền biểu quyết tại cuộc họp của Đại hội đồng cổ đông, quyền bầu và miễn nhiệm Hội đồng quản trị và cả quyền chuyển nhượng cổ phần.
Luật Doanh nghiệp quy định cổ đông được xem xét, tra cứu và trích lục các thông tin trong danh sách cổ đông có quyền biểu quyết và yêu cầu sửa đổi các thông tin không chính xác; xem xét, tra cứu, trích lục hoặc sao chụp Điều lệ công ty, sổ biên bản Đại hội đồng cổ đông và các nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông.Bên cạnh đó, cổ đông lớn và thành viên HĐQT là người của họ, lợi dung ưu thế về số phiếu biểu quyết của mình để thông qua những quyết định bất lợi cho cổ đông nhỏ, ngăn cản, hạn chế cổ đông nhỏ thực hiện quyền ưu tiên mua cổ phần khi công ty phát hành cổ phần mới.
Minh bạch hóa thông tin tài chính doanh nghiệp là một phương tiện hiệu quả để bảo vệ cổ đông.
Thông tin đầy đủ và kịp thời về công ty là yếu tố rất quan trọng giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư chính xác. Nếu xét dưới góc độ quản lý công ty, quyền ưu tiên trên của các cổ đông hiện hữu góp phần bảo đảm cho công ty không bị xáo trộn trong việc quản lý khi gọi thêm vốn cổ phần mới, bởi vì nếu không ưu tiên việc mua cổ phần mới cho các cổ đông hiện hữu có thể dẫn đến việc một số cổ đông ban đầu mất quyền kiểm soát công ty bởi các cổ đông mới có thể mua với số lượng lớn cổ phần mới phát hành và có thể giành quyền chi phối công ty, làm thay đổi trong bộ máy quản lý, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của công ty và cũng không loại trừ trường hợp đối thủ cạnh tranh của công ty nhảy vào thôn tính công ty.
