Tố tụng dân sự quốc tế là hoạt động của Tòa án của một quốc gia trong việc giải quyết các vụ việc phát sinh từ các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, thuộc thẩm quyền của Tòa án theo một thể thức luật định.
Theo Bộ Luật Dân sự Việt Nam thì vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài là vụ việc dân sự có ít nhất một trong các đương sự là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Ngoài ra, các quan hệ dân sự giữa các công dân, cơ quan, tổ chức Việt Nam nhưng căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài cũng được coi là vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài.
1. Đặc trưng có bản của tố tụng dân sự quốc tế:
- Thuộc lĩnh vực công
- Tính chất quốc tế của loại vụ việc
- Trình tự, thủ tục giải quyết các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài theo quy đinh của luật tố tụng dân sự quốc gia
- Sơ đồ trình tự thủ tục giải quyết vụ việc dân sự trong nước và vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài
- Trong nước: thụ lý – điều tra – xét xử – thi hành án;
- Quốc tế: xác định thẩm quyền xét xử dân sự quốc tế – ủy thác tư pháp – xét xử – công nhận – thi hành bản án, quyết định của Tòa án.
2. Những nguyên tắc cơ bản của tố tụng dân sự:
- Tôn trọng chủ quyền, an ninh quốc gia của từng nước
- Tôn trọng quyền miễn trừ tư pháp của Nhà nước nước ngoài và những người được hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giao
- Bảo đảm quyền bình đẳng cùa các bên tham gia tố tụng
- Nguyên tắc có đi có lại, cùng có lợi
- Nguyên tắc luật tòa án (Lex fori) : đây là nguyên tắc chủ đạo của tố tụng dân sự quốc tế. Theo nguyên tắc này, khi giải quyết các vụ việc dân sự theo nghĩa rộng có yếu tố nước ngoài, về mặt tố tụng Tòa án có thẩm quyền chỉ áp dụng luật tố tụng nước mình để xét xử vụ việc dân sự (trừ trường hợp ngoại lệ được quy định trong pháp luật từng nước hoặc trong các Điều ước quốc tế mà nước đó tham gia).