Tài sản thừa kế là phần di sản mà người chết để lại được chia cho những người có quyền hưởng. Người chết có thể lựa chọn để lại di chúc hoặc không. Nếu để lại di chúc, ý chí của người chết trong di chúc sẽ được tôn trọng và thực hiện. Tuy nhiên, hiện nay, dù một số đối tượng không có tên trong di chúc nhưng vẫn được hưởng 2/3 suất của người thừa kế theo pháp luật. Vậy những người đấy là ai và cách tính 2/3 suất thừa kế như thế nào.
Suất thừa kế của người thừa kế theo pháp luật là gì?
Điều 626 Bộ luật dân sự 2015 quy định, người lập di chúc có quyền chỉ định, trất quyền hưởng di sản, phân chia phần di sản, giao nghĩa vụ cho người thừa. Theo quy định trên, người để lại di chúc có quyền quyết định để lại di sản cho ai, không ai được can thiện hay hạn chế quyền này của người lập di chúc. Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định một số trường hợp ngoại lệ nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của một số người thừa kế.
Những người hưởng thừa kế
Điều 644 Bộ luật dân sự quy định những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, hoặc không được người lập di chúc cho hưởng di sản, hoặc chỉ được hưởng phần di sản ít hơn 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật. Người thừa kế theo pháp luật được chia thành các hàng thừa kế như sau:
- Hàng thứ nhất: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết
- Hàng thứ hai: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại
- Hàng thứ 3: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người ở cùng hàng thừa kế thì được hưởng phần thừa kế bằng nhau, người ở hàng thừa kế sau chỉ hưởng thừa kế khi không còn ai đủ điều kiện nhận thừa kế ở hàng trước.
Cách tính 2/3 suất thừa kế theo pháp luật
Để xác định được 2/3 suất thừa kế theo pháp luật thì cần xác định tổng giá trị tài sản thừa kế và số lượng người được hưởng thừa kế. Công thức tính một suất thừa kế như sau:
Suất của một người thừa kế theo pháp luật = Tổng giá trị di sản thừa kế/Số người hưởng di sản thừa kế hợp pháp
Ví dụ tính tài sản thừa kế
Ví dụ: Ông Trần Văn A chết, không để lại di chúc và để lại số tài sản thừa kế có tổng giá trị là 900 triệu đồng. Ông A có 3 người thừa kế ở hàng thứ nhất gồm vợ và hai con. Như vậy, căn theo quy định pháp luật thì một suất thừa kế là 900/3 = 300 triệu đồng.
2/3 suất thừa kế của một người thừa kế theo pháp luật được tính bằng: Tổng giá trị di sản thừa kế/Số người hưởng di sản thừa kế hợp phápx 2/3
Ví dụ: Bà A có chồng là ông B và có một người con trai duy nhất là ông C, bà không còn cha, mẹ. Do mẫu thuẫn gia đình nên trước khi chết, bà A viết di chúc để lại số tài sản 600 triệu đồng cho duy nhất ông C.
Theo quy định của pháp luật, hàng thừa kế thứ nhất của bà A là ông B và ông C. Do đó, nếu chia thừa kế theo pháp luật thì ông B và ông C được hưởng phần thừa kế bằng nhau, là 300 triệu đồng. Nhưng do mâu thuẫn mà bà A không đẻe lại di sản cho chồng
Tuy nhiên, do mâu thuẫn, bà A không để lại di sản cho chồng nhưng theo Điều 644 Bộ luật Dân sự, ông B vẫn thuộc đối tượng người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc và được hưởng 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật.
Ông B vẫn được hưởng phần di sản bằng: 2/3 x 300 triệu đồng = 200 triệu đồng.
Vậy, di sản của bà A sẽ được chia:
– Ông B (chồng bà A) được hưởng 200 triệu đồng;
– Ông C (con trai bà A) được hưởng 400 triệu đồng.
