Hiện nay, vấn đề quyền tác giả là một vấn đề được mọi người quan tâm. Hơn thế nữa, nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của những người sáng tạo ra và những người thể hiện nó. Một quyền gần với quyền tác giả là quyền liên quan cũng được “thơm lây”. Vậy, khi nào thì một người được sử dụng quyền liên quan không phải xin phép, không phải trả nhuận bút, thù lao?
Khi sử dụng bất cứ một cái gì không thuộc về mình đều phải xin phép nếu muốn nó hợp pháp. Khi viết một bài báo, một bài thơ, bài văn,…mà được xuất bản thì người viết sẽ được nhuận bút, không ít thì nhiều. Ấy vậy mà vẫn có những trường hợp sử dụng không phải xin phép, không phải trả nhuận bút cũng không cần trả thù lao? Khi nào thì được như vậy?
Theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ, các trường hợp sử dụng quyền liên quan không phải xin phép, không phải trả nhuận bút, thù lao đó là:
- Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học
- Tự sao chép một bản nhằm mục đích giảng dạy, trừ trường hợp cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng đã được công bố để giảng dạy
- Trích dẫn hợp lý nhằm mục đích cung cấp thông tin
- Tổ chức phát sóng tự làm bản sao tạm thời để phát sóng khi được hưởng quyền phát sóng
Trên đây là những trường hợp không cần phải xin phép khi sử dụng. Tuy nhiên nó có thể vẫn bị lạm dụng hoặc bị sử dụng chưa đúng. Chắc hẳn mọi người vẫn chưa quên vụ cô nữ sinh bị đình chỉ học vì học giáo trình phô tô ở trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh. Không chỉ có cô bạn đó mà giáo trình phô tô gần như rất phổ biến đối với những người học đại học. Như vậy có đúng là hợp pháp? Nghe cũng hợp lý khi giá một cuốn giáo trình thì không hề nhỏ đối với túi tiền của một sinh viên. Câu chuyện sẽ đi về đâu nếu không có điều luật cụ thể hơn về vấn đề này?