Ly hôn là điều không ai mong muốn xảy ra với mỗi gia đình. Tuy nhiên, khi không thể tiếp tục cuộc sông chung thì ly hôn sẽ là giải pháp tốt nhất giữa hai vợ chồng để đứa con chịu ít tổn thương nhất. Vậy quyền nuôi con được pháp luật quy định như thế nào?
Trường hợp không đăng kí kết hôn
Theo điều 14 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định, nam nữ có đủ điều kiện để đăng kí kết hôn nhưng không làm thủ tục mà chỉ chung sống với nhau như vợ chồng thì không được pháp luật công nhận là vợ chồng.
Dù không là vợ chồng trên cơ sở pháp luật nhưng nếu có con chung thì hai người vẫn phải thực hiện quyền và nghĩa vụ đối với con như pháp luật quy định về quyền nuôi con của vợ chồng. Hai bên có thể thỏa thuận để giải quyết trong hòa bình, nếu không, Tòa án buộc phải đưa ra quyết định người nuôi con phù hợp nhất dựa vào quyền lợi của con có thể nhận được.
Độ tuổi của con
Theo điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, tùy theo độ tuổi của con mà quyền nuôi con sẽ thay đổi như sau:
- Con dưới 36 tháng tuổi được giao trực tiếp cho mẹ nuôi, trừ trường hợp không đủ điều kiện trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
- Con trên 36 tháng tuổi và dưới 07 tuổi: Quyền trực tiếp nuôi con sẽ do cha mẹ tự thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ trực tiếp quyết định người nuôi con phù hợp.
- Nếu con từ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con trước khi hai người đi đến thỏa thuận chính thức cuối cùng.
Căn cứ Tòa đưa ra phán quyết bao gồm những gì?
- Điều kiện vật chất: là điều kiện kinh tế đảm bảo có thể nuôi và chăm sóc con ở mức sống tối thiểu cho nhu cầu ăn, ở, học tập của con. Trẻ sẽ phải được đảm bảo về việc ăn ngủ, nghỉ ngơi một cách khỏe mạnh và đi học đầy đủ. Điều kiện vật chất của cha hoặc mẹ sẽ phụ thuộc vào thu nhập hàng tháng hoặc tình trạng tài chính ổn định. Nếu không chứng minh được tài chính ổn định sẽ gặp bất lợi trong việc giành quyền nuôi con. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào điều kiện vật chất tốt hơn sẽ chắc chắn giành quyền nuôi con mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.
- Yếu tố tinh thần: Bao gồm việc nuôi dưỡng con trong một môi trường sống tốt để con phát triển toàn diện về mọi mặt và đảm bảo quỹ thời gian để chăm sóc, giáo dục con.
- Sức khỏe của cha, mẹ: Sức khỏe cha hoặc mẹ tốt hoặc đảm bảo điều kiện về sức khỏe để nuôi con.
- Đạo đức của người trực tiếp nuôi dưỡng: Người từng có tiền án tiền sự sẽ bất lợi khi xem xét yếu tố này.
Quyền và nghĩa vụ bên không trực tiếp nuôi con
- Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền thăm nom con mà không ai được phép cản trở.
- Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Mức cấp dưỡng cho con do cha, mẹ tự thỏa thuận, trường hợp không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết. Tiền cấp dưỡng nuôi con phải đảm bảo những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con, việc cấp dưỡng có thể thực hiện định kỳ hàng tháng hoặc theo quý, theo năm. Mức cấp dưỡng được quy định tại điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.