Đây là quyền cơ bản của công dân, được quy định tại Điều 26 Bộ Luật dân sự 2015: “Cá nhân có quyền có họ, tên (bao gồm cả chữ đệm, nếu có). Họ, tên của một người được xác định theo họ, tên khai sinh của người đó”.
Họ tên là yếu tố cơ bản để phân biệt người này và người khác sau khi nhận diện được hình dáng bên ngoài. Mỗi người cần một cái tên và nó là thứ đi theo con người đến hết cuộc đời. Đồng thời, Cá nhân xác lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự theo họ, tên của mình.
Con người khi sinh ra đã có họ tên. Họ có thể theo họ của bố hoặc của mẹ. Đối với tên thì có thể do bố hoặc mẹ đặt. Pháp luật công nhận quyền đặt tên của cha mẹ với con cái. Họ tên của con được pháp luật công nhận và được ghi trong văn bản pháp lý đầu tiên của cuộc đời là “Giấy khai sinh”. Giấy khai sinh là văn bản pháp lý có hiệu lực suốt cuộc đời của chính cá nhân đó và đi đâu hay làm gì cũng cần Giấy khai sinh.
Vậy tên đã được đặt thì có thể thay đổi được không? Câu trả lời là có, đây là một quyền cơ bản của con người đối với họ tên, được ghi nhận tại điều 27,28 Bộ luật dân sự 2015 Quyền thay đổi họ, Quyền thay đổi tên. Khi xảy ra một tình huống hay sự kiện nào đó, con người có nhu cầu đổi tên và cần được pháp luật công nhận việc đổi tên đó. Việc đổi họ tên có thể là cha mẹ đổi tên cho con hoặc có thể do chính người đó tự đổi tên cho mình. Cha mẹ có thể đổi tên cho con, nhưng từ lúc con đủ 9 tuổi thì việc đổi tên đó cần sự đồng ý của con.
Khi thay đổi họ tên cần đến các cơ quan về hộ tịch và cơ quan khác để làm lại giấy khai sinh, chứng minh thư nhân dân và các giấy tờ liên quan đến nhân thân của người có chuyển đổi họ tên.