Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) được hiểu là doanh nghiệp do một chủ sở hữu là cá nhân và chủ doanh nghiệp này phải tự chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ bằng toàn bộ tài sản của chính mình đối với mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Quyền cho thuê, bán doanh nghiệp tư nhân là những quyền năng thể hiện rõ nét quyền định đoạt hoàn toàn của số phận pháp lý doanh nghiệp của chủ DNTN so với chủ sở hữu công ty.
Quyền cho thuê doanh nghiệp tư nhân
Quyền cho thuê doanh nghiệp tư nhân được quy định tại Điều 191 Luật Doanh nghiệp 2020 như sau: Chủ DNTN có quyền cho thuê toàn bộ doanh nghiệp tư nhân của mình nhưng phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao hợp đồng cho thuê có công chứng đến Cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan thuế trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày hợp đồng cho thuê có hiệu lực.
Trong thời hạn cho thuê, chủ doanh nghiệp tư nhân vẫn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật với tư cách là chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của chủ sở hữu và người thuê đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân được quy định trong hợp đồng cho thuê.
Cho thuê doanh nghiệp là quyền mà pháp luật trao cho chủ Doanh nghiệp tư nhân. Việc có cho thuê hay không, lựa chọn ai để cho thuê và giới hạn phạm vi quyền lợi trách nhiệm đối với hoạt động của doanh nghiệp như thế nào hoàn toàn theo sự thỏa thuận trên cơ sở quyền tự quyết của chủ doanh nghiệp.
Việc cho thuê được thiết lập bằng hợp đồng hai bên chủ DNTN và người thuê doanh nghiệp. Cho thuê doanh nghiệp có thể là cho thuê toàn bộ tài sản trong doanh nghiệp, bao gồm tài sản hữu hình và vô hình như nhà xưởng, máy móc, nguồn nhân lực, vốn, kể cả tư cách và những vấn đề liên quan đến thương hiệu của doanh nghiệp đó. Cho thuê doanh nghiệp là quyền mà pháp luật trao cho chủ Doanh nghiệp tư nhân.
Bản chất của việc cho thuê DNTN là chuyển giao quyền sử dụng doanh nghiệp cho người khác trong một thời gian nhất định để thu về một khoản tiền (tiền thuê). Điều này không làm thay đổi quyền sở hữu DNTN của chủ sở hữu. Vậy nên chủ doanh nghiệp vẫn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động của doanh nghiệp với tư cách là chủ sở hữu. Việc cho thuê DNTN phải dược thông báo với cơ quan đăng ký kinh doanh.
Quyền bán doanh nghiệp tư nhân
Theo Điều 192, Luật Doanh nghiệp 2020, Chủ doanh nghiệp tư nhân có quyền bán doanh nghiệp tư nhân của mình cho cá nhân, tổ chức khác. Bản chất của việc bán doanh nghiệp tư nhân là chủ sở hữu DNTN chuyển nhượng vốn đầu tư của mình cho người khác và chuyển giao quyền sở hữu DNTN đó.
Hậu quả pháp lý của việc bán DNTN là:
- Sau khi bán doanh nghiệp tư nhân, chủ sở hữu doanh nghiệp vẫn phải chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ phát sinh trong thời gian trước ngày chuyển giao doanh nghiệp, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
- Chủ DNTN, người mua doanh nghiệp tư nhân phải tuân thủ quy định của pháp luật về lao động.
- Người mua doanh nghiệp tư nhân phải đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân theo quy định của Luật này.
Để đảm bảo quyền lợi chính đáng của các bên, pháp luật khuyến khích sự thỏa thuận và quy định chi tiết trong hợp đồng cho thuê, mua bán doanh nghiệp về trách nhiệm và quyền lợi cụ thể của chủ sở hữu và người thuê đối với kết quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp tư nhân và đối với người lao động của doanh nghiệp đó. Đối với hợp đồng cho thuê, đây là cơ sở để khi có vấn đề trách nhiệm với bên thứ ba về hoạt động của doanh nghiệp thì chủ doanh nghiệp phải thực hiện đúng theo chế độ trách nhiệm vô hạn, nhưng sau đó được người thuê đền bù hoặc gánh vác rủi ro nếu đã có thỏa thuận trong hợp đồng. Còn đối với hợp đồng mua bán doanh nghiệp, thì đây là cơ sở để tách bạch rõ ràng thời điểm chuyển giao trách nhiệm tài sản vô hạn của chủ cũ sang chủ mới.
