Chính sách tái định cư hiện nay là một vấn đề mà rất nhiều chủ thể quan tâm. Nó được quy định rất rõ trong luật đất đai và các văn bản pháp luật có liên quan. Vậy chính sách tái định cư liệu còn tồn tại những bất cập?
1 Tái định cư là gì?
Tái định cư là chính sách ổn định, bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất theo quy định. Khi chủ sở hữu đất, nhà, tài sản gắn liền với đất bị thu hồi sẽ được nhà nước đền bù, bồi thường và hỗ trợ tái định cư theo mức quy định hợp lý hoặc cấp nhà xây sẵn có thể là nhà tái định cư chung cư hoặc tái định cư liền kề mặt đất giúp ổn định lại cuộc sống.
2 Các hình thức tái định cư
- Chính sách di dân vào vùng đô thị hóa
- Chính sách chuyển dịch dân cư nội và ngoại thành
- Hình thức tái định cư tại chỗ
3 Bất cập trong chính sách tái định cư hiện nay
Các bất cập trong tái định cư đô thị không chỉ là các tranh chấp về chi phí bồi thường và hỗ trợ tái định cư mà còn là:
– Chung cư tái định cư có chất lượng thấp.
– Việc sử dụng chung cư tái định cư bị buông lỏng quản lý.
– Khu tái định cư thiếu hạ tầng kỹ thuật ngoài nhà và hạ tầng xã hội như chợ, trường học.
– Các khu tái định cư thường ở ven nội, thậm chí ra cả ngoại thành để có đất rẻ, khiến người đến ở bị tách xa địa bàn mưu sinh sống trong mô hình nhà ở “công nghiệp” không gắn với phương thức kiếm sống quen thuộc nên vẫn còn tình trạng người dân dời bỏ khu tái định cư, dẫn đến hoang hóa lãng phí nguồn sinh lực đầu tư.
4 Nguyên nhân của những bất cập
Tuy luật Đất đai năm 2013 đã có những quy định nhằm hạn chế các bất cập trước đây nhưng chính sách thu hồi đất và tái định cư nước ta vẫn còn cần được nghiên cứu để tiếp tục hoàn thiện hơn nữa.
Chẳng hạn Điều 62 quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, nhưng lại chỉ quy định các loại dự án cần thu hồi đất theo quyết định của các cấp có thẩm quyền mà không đòi hỏi phải chứng minh dự án đó được đầu tư vì lợi ích quốc gia, công cộng như thế nào
Nhà tái định cư là dạng nhà bao cấp được đầu tư bằng vốn nhà nước rồi phân phối cho hộ tái định cư, tức là dù có chất lượng kém hoặc vị trí không thích hợp thì vẫn phải chấp nhận.
5 Phương hướng hoàn thiện
– Không nên có dự án xây dựng nhà tái định cư trong đô thị. Trường hợp bất khả kháng thì khu tái định cư phải là khu đô thị đa chức năng.
– Các dự án phát triển khu đô thị mới phải ưu tiên tái định cư tại chỗ cho hộ có nguyện vọng.
– Cần tổ chức các cuộc điều tra xã hội học, để có thể hiểu rõ hơn về ý chí của người dân