Ly hôn– không có nghĩa là hai bên sẽ chấm dứt hoàn toàn nghĩa vụ và trách nhiệm với nhau. Nếu giữa họ đã có con chưa đủ 18 tuổi thì vẫn sẽ tồn tại việc một bên nuôi dưỡng và bên kia có trách nhiệm phải trợ cấp tiền để nuôi dưỡng con cái. Vậy ai là người có quyền được nuôi con?
Trước hết, pháp luật tôn trọng quyết định của hai bên. Việc nuôi con sẽ do hai bên tự thỏa thuận với nhau theo quy định tại khoản 2 điều 81 luật Hôn nhân và gia đình 2014: “ Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con…”
Theo các quy định trên, khi ly hôn, vợ và chồng có quyền thỏa thuận về người được quyền trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con của người không trực tiếp nuôi con, cũng như các quyền và nghĩa vụ khác của mỗi bên đối với con.
Trong trường hợp không thỏa thuận được thì tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con.
Về nguyên tắc, nếu con dưới 03 tuổi thì người mẹ sẽ có quyền được nuôi con.
Khi xem xét ai là người có quyền nuôi con, Tòa án căn cứ vào các yếu tố khác nhau với mục đích sẽ tìm được người đáp ứng được tối đa yêu cầu cho sự phát triển của đứa trẻ. Tòa sẽ dựa vào các yếu tố sau:
- Điều kiện về vật chất: Ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập… các yếu tố này dựa trên thu nhập, tài sản, chỗ ở của cha mẹ.
- Các yếu tố về tinh thần: thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con cái, tình cảm đã dành cho con từ trước đến nay, điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn… của cha mẹ
- Nguyện vọng của con: Con mong muốn được ở với ai (chỉ áp dụng với con từ đủ 7 tuổi trở lên)
Mức cấp dưỡng cho con do cha, mẹ thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì yêu cầu Toà án giải quyết. Tiền cấp dưỡng nuôi con bao gồm những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con và do các bên thoả thuận. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì tuỳ vào từng trường hợp cụ thể, vào khả năng của mỗi bên mà Tòa án quyết định mức cấp dưỡng nuôi con cho hợp lý. Phương thức cấp dưỡng do các bên thoả thuận định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì Toà án quyết định phương thức cấp dưỡng định kỳ hàng tháng.
Bên cạnh đó Điều 82 luật hôn nhân và gia đình 2014 có quy định: Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Tuy nhiên cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
Vì thế, nếu bạn không được trực tiếp nuôi con thì vẫn có quyền được cấp dưỡng và thăm nom cháu bé. Không ai có thể cản trở quyền này của bạn. Do vậy chúng tôi khuyên bạn nên cân nhắc. Nếu bạn thực sự có khả năng để nuôi con một cách đầy đủ nhất, điều đó là tốt. Nhưng nếu bạn thấy vợ(chồng) bạn là người có thể chăm lo tốt hơn cho con mình thì bạn có thể cân nhắc vấn đề này vì tương lai con cái.